Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ — ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΟΣ

Δεν έχουμε λόγια να μιλήσουμε για τον θάνατο γιατί ο θάνατος είναι αδιανόητος, άρα άρρητος. «Θέλουμε να το συζητήσουμε, αλλά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μείνουμε σιωπηλοί. Απρόσιτος στη διάνοια, ο θάνατος δεν μπορεί να εξηγηθεί. Τώρα, «για ό,τι δεν μπορεί να μιλήσει κανείς, πρέπει να μείνει σιωπηλός», λέει ο Wittgenstein * στην αρχή της Λογικής-Φιλοσοφικής Πραγματείας του . Έτσι, ο Βιεννέζος φιλόσοφος υποθέτει την ατελή προσέγγιση οποιουδήποτε ανθρώπινου λόγου ή αλλιώς διατυπωμένο, θέτει το όριο κάθε ορθολογικής προσέγγισης. Δεν μπορεί κανείς να χτίσει μια κατασκευή νοημοσύνης στο κενό.

Κι όμως, ο θάνατος κατοικεί στα ζωντανά σαν τη σκιά τους. Κι αν ο θάνατος δεν είναι τίποτα, μπορεί να είναι καλός; Αν εκτιμώ τόσο πολύ τη ζωή και αν ο θάνατος είναι η καταστροφή της ζωής, δεν είναι κακό από μόνο του; Ας σταματήσουμε τα ερωτήματά μας και, από τα βάθη του χρόνου, ας μας έρθουν οι απόηχοι της σκέψης του Ηράκλειτου της Εφέσου, από την οποία μόνο λίγα θραύσματα σώθηκαν και είναι διάσπαρτα στα έργα των αρχαίων και των σύγχρονων. Ποιες λέξεις για το θάνατο μας έχει δώσει ως κληρονομιά, που πιθανόν να μας διαφωτίσουν και…